باران رحمت

پایگاه تحلیلی ، تحقیقی، فرهنگی

باران رحمت

پایگاه تحلیلی ، تحقیقی، فرهنگی

باران رحمت

بررسی و تحلیل مسائل اجتماعی ، فرهنگی ، اخلاقی ، سیاسی و اخبار روز و تطبیق اتفاقات روز با واقعیات مذهبی ، اطلاع رسانی و مطالب علمی تاریخی هنری و ...

آخرین مطالب
پربیننده ترین مطالب
مطالب پربحث‌تر
آخرین نظرات
  • ۶ مرداد ۹۴، ۰۱:۳۲ - محمد مهدی تهرانی
    خدا قوت
پیوندهای روزانه
پیوندها
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
شهید آیه الله محمد تقی برغانی، ملقب به شهید ثالث

     شهید ثالث، شیخ محمد تقی برغانی، معروف به شهید ثالث (برغان ح 1180- شهادت قزوین 1263 ق) فرزند شیخ محمد ملائکه، از نوادگان شیخ محمد کاظم طالقانی از اسطوانه های علم و دین و مرجع بزرگ تقلید. وی پس از فراگیری علوم اولیه در اوائل عمر قرآن کریم و نهج البلاغه را حفظ نمود، مقدمات و قسمتی از سطوح و علوم عقلی را نزد پدرش در برغان فرا گرفت و بعد راهی قزوین شد و به تکمیل سطوح عالی پرداخت. حکمت و فلسفه را از محضر ملا آقا بیدآبادی و آخوند ملاعلی نوری کسب کرد. بعد راهی عتبات عالیة عراق گردید و در کربلا به حوزه درس وحید بهبهانی پیوست و هنگامی که مرض وبا عراق را فرا گرفت ، به ایران بازگشت و در حوزه های قم و خراسان و اصفهان نزد بزرگان علم و اجتهاد به کسب دانش پرداخت و خود نیز به تدریس مشغول گشت.


مقبره شهید ثالث

     او در اصفهان عهده دار کرسی تدریس فلسفه گردید؛ سپس به عراق بازگشت و در کربلا سکنا گزید و به حوزه درس سید علی طباطبائی حائری- صاحب ریاض- ملحق گردید. از خواص اصحاب شیخ جعفر (م 1228 ق) صاحب کشف الغطاء بود؛ تا اینکه به درجة والای اجتهاد نائل شد و اجازاتی از مشایخ خود دریافت کرد و به ایران بازگشت.

آیت الله برغانی در محراب مسجد خود در حال سجده بود که با شمشیر بر فرق او زدند و او سر خود را با ندای: فزت و رب الکعبه، بلند کرد

     جنگ اول ایران و روسیه که در  1218ق آغاز گردیده بود در این سالها پایان یافت و بر اثر بی کفایتی فتحعلی شاه قاجار تعداد زیادی از ولایات شمال ایران به اشغال روسها درآمد و انعقاد معاهده نامة ننگین گلستان، خشم وطن پرستان ایرانی و روحانیون مبارز را برانگیخت. شهید ثالث و برادرش شیخ محمدصالح برغانی حائری علیه دربار قاجار قیام نمودند، که منجر به تبعید شهید ثالث و برادران او به عراق گشت.

     پس از تبعید، کربلا را مسکن خویش قرار داد و به فتوا و زعامت دینی اشتغال یافت؛ و مسجدی در محله باب السلامه کربلا بنا نمود و به امامت در آن می پرداخت. این مسجد تا عصر حاضر به نام او شهرت دارد. او مدت زمانی نیز به همین صورت در نجف اقامت گزید. هنگامی که شیخ جعفر کاشف الغطاء به توصیه اطبای نجف و برای تغییر آب و هوا عازم ایران شد تا در ییلاق برغان اقامت کند، شهید ثالث و برادران او را همراه خود به ایران آوردند و نزد فتحعلی شاه قاجار برای آنها وساطت کردند. و شاه قاجار وساطت شیخ جعفر کبیر را در قبال این شرط پذیرفت که آنان در دارالخلافة تهران اقامت نگزینند.

     شهید ثالث قزوین را مقر نهضت علمی خود قرار داد و مدرسه و مسجدی در آنجا بنا کرد که طلاب علوم دینی از اطراف و اکناف به محضر او می شتافتند.

     از حوادث برجسته و مهم دوران زندگی شهید ثالث، شکل گیری دو جنبش مذهبی بود که نخستین آن در جزیره العرب جنبش وهابیگری بود. وهابیه براساس افکار عالم حنبلی مذهب بنام محمدبن عبدالوهاب بن سلیمان تمیمی نجدی شکل گرفت. و در نتیجه افکار او سعودبن عبدالعزیز وهابی در رأس سپاه بزرگ به شهر مقدس کربلا حمله نمود. در این هنگام شهید ثالث در کربلا جهت تحصیل به سر می برد او با گردآوری جوانان غیور به مبارزه با وهابی گری پرداخت. تااینکه آنان را از کربلا بیرون راند.

     دومین جنبش جزیره العرب جریان شیخیه است این جریان براساس افکار شیخ احمد بن زین الدین آل سقر احسائی از علمای غالی مشرب شیعه که اندیشه و نظریه نسبت دادن صفات الهی به ائمه داشت پی ریزی شد. شیخ احمد احسائی مؤسس فرقه شیخیه که ایران را زمینه و مکان مناسبی برای نشر اندیشه و افکار غلو آمیز خود یافته بود به ایران هجرت نمود. دعوت او در ابتدا پیشرفت زیادی داشت وی روابط صمیمانه ای با فتحعلی شاه برقرار کرد. و حقوق مستمری برای او تعیین شد.

     شیخ احمد احسائی به مکتب فلسفی قزوین روی آورد و در مدرسه صالحیه مشغول تدریس آراء و اندیشه فلسفی- کلامی خود گشت. قزوین مانند دیگر مراکز شیعه به دو قسمت تقسیم گردید: یکی شیخیه و دیگری متشرعه؛ پس اختلافات شدیدی در آن حکم فرما شد مراکز علمی شیعه و علمای بزرگ به علت حمایت دربار از شیخ احسائی مخالفت های خویش را با احتیاط مطرح می کردند اما نخستین مخالفت آشکار با شیخ احمد احسائی از جانب شهید ثالث صورت گرفت. وی با تعیین وقت برای مناظره با شیخ احمد احسائی از علمای فریقین برای شرکت در جلسه مناظره دعوت کرد و در تاریخ معین مناظره و مباحثه آغاز شد. در این جلسه آخوند ملاآقای حکمی و آخوند ملا یوسف حکمی متخصصین فلسفه الهی و دیگر علمای فن حدیث و فقاهت به رهبری شهید ثالث کوشیدند تا شیخ احسائی را قانع کنند. هنگامی که شیخ احمد احسائی بر رأی و نظر خود اصرار ورزید ، شهید ثالث حکم به تکفیر وی داد. فقهای امامیه شهید ثالث را به عنوان رئیس العلماء شیعه تصدیق کردند و تمامی علمای ایران و عراق و سایر مراکز شیعه حتی در زادگاه شیخ احمد احسائی تا عصر حاضر از این فتوا پیروی می کنند.

     شیخ محمدتقی برغانی در سه محور به نبرد پرداخت1) دربار ایران 2) شیخیگری 3) بابیگری. ائتلاف و هم پیمانی شوم این سه گروه سبب گردید جنایت هولناکی به وقوع پیوندد. سحرگاه 15 ذی القعده 1263 ق موقع نماز نافله صبح هنگامی که شیخ در محراب مسجد خود در حال سجده بود نخست با شمشیر بر فرق او زدند. وی سر خود را با ندای: فزت و رب الکعبه، به خدای کعبه سوگند که پیروز شدم بلند کرد و مهاجم دوم با نیزه بر دهان مبارک او زد و او را با هشت ضربه شمشیر و نیزه مجروح ساختند و 2 روز بعد 17 ذی القعده براثر جراحات وارده به ملکوت اعلی پیوست و در مقبره اختصاصی خود در شاهزاده حسین مدفون گردید. قاتلان شهید را دستگیر و اعدام نمودند.

 

 مؤلفات شهید ثالث

     شهید ثالث آثار و مؤلفات مهم و گرانقدری در زمینه های مختلف علوم و فنون اسلامی از خود به یادگار باقی گذاشته است. بعضی از آنها به طبع رسیده است. از مشهورترین آنها کتاب منهج الاجتهاد به زبان عربی که دایره المعارف گونه فقه شیعه در 2 جلد بزرگ است که تمام ابواب فقه از طهارت تا دیات را در بر دارد. شرحی مزجی بر الشرایع، محقق حلی که شرح الشرایع به عربی در یک جلد بزرگ و فقه فارسی که هر دو کتاب شامل تمامی ابواب فقه از طهارت و دیات می باشند؛ عیون الاصول در دو مجلد بزرگ که غالب آن اعتراض بر میرزای قمی و رد نظریات وی در کتاب قوانین اوست . شرح الروضه به عربی؛ شرح بر معالم الاصول به عربی؛ ملخص العقاید عربی؛ دیات در فقه به فارسی؛ رسالت فی صلاه الجمعه؛ رساله فی قضاء الصلوات؛ رساله فی عدم الوجوب هبه الولی مده منقطعه المولی علیه؛ رساله القضاء عن الاموات؛ کتاب مجالس المتقین که مکرر به چاپ رسیده است. همچنین از آثار و مآثر باقی وی تا عصر حاضر؛ مسجد بزرگ در قزوین واقع در محله دیمج، مدرسه طلاب علوم دینی در سه طبقه در شمال مسجد مذکور و مسجدی بزرگ در کربلا در محلة باب السلامه که تمامی این آثار امروزه به نام وی معروف است.

شهید ثالث مسجدی در خیابان مولوی قزوین جنب بازار تاسیس نمودند که اکنون به نام خود ایشان، مسجد شهید ثالث باقی است در مقابل این مسجد در همان خیابان مسجد بزرگ و حوزه علمیه ارزشمندی توسط برادر ایشان ملاصالح وقف گردید که آن مسجد و مدرسه هم اکنون بنام مسجد و مدرسه صالحیه جزء آثار باستانی قزوین می باشد.

همچنین مرحوم آیه الله شهیدی که تا قبل از انقلاب امامت جمعه قزوین را بر عهده داشت از نوادگان شهید ثالث می باشد؛ مقبره ایشان در امامزاده سلطان سید محمد علیه السلام قزوین واقع است.

بسیاری از کسانی که امروز در قزوین به شهیدی و صالحی ملقب هستند از نوادگان این دو بزرگوارند.

مزار شهید ثالث نیز در مقبره ای نزدیک امامزاده حسین قزوین در مسجدی بنام مسجد شهید ثالث قرار دارد.

سلام و درود خداوند بر تمام فقها و مجاهدین راه هدایت و ولایت


برای مطالعه بیشتر:


شهید ثالث

مساجد تاریخی قزوین

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی