چرا وهابیت دروغ می گویند؟ چرا وهابیون دائما به شیعیان اتهام می زنند؟

تاریخچه استفاده از مهر و بررسی شبهات

 

 از اهل سنت و شیعه روایات فراوانی داریم که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ برای سجده، پیشانی را بر خاک می‌گذاشتند،(عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنة، قم، حوزه علمیه، اول،1372 ش،ص 57 ) و می‌فرمودند؛ خداوند به من چند چیز عطا فرمودند که به انبیاء گذشته نداده بودند؛ از جملة آنها، خداوند زمین را برای من سجده‌گاه و پاک کننده قرار داده است، پس هر فردی از امت من در هر کجا باشند، وقت نماز که شد، همان جا به نماز بایستد) عطائی اصفهانی، م . ع، مهر نماز، اختراع شیعه یا انکار اهل سنت، قم، انتشارات حضرت عباس ـ سلام الله علیها ـ ، دوم، 1382، ص 25).

                     

                                                                                                          

به تبعیت از پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ مسلمانان نیز بر خاک سجده می‌کردند، برای نمونه، حدیث از اهل سنت است که رفتار دائمی خلیفه اول ابوبکر این بود که بر زمین نماز می‌خواند، اگر بر روی فرش می‌ایستاد، پیشانی را بر خاک می‌گذاشت.( الهندی، علامه علاء الدین المتقی بن حسام الدین، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، مؤسسة الرساله، سال 1409 ق، ج 8، ص 128 (، خلیفة دوم، عمر، سجده را به معنای گذاشتن پیشانی و صورت بر روی زمین تعبیر می‌کرد و بر روی زمین سجده می‌نمود) عطائی اصفهانی، ص 52 (. خلیفة سوم، عثمان، بر روی زمین سجده می‌کرد. (همان، ص55(. ابن مسعود، نماز نخواند مگر بر روی زمین.( عرفانیان، ص 57.)
روایات در این زمینه در کتاب های معتبر اهل سنت آن قدر زیاد است که عبد الوهاب شافعی می‌گوید: من درکتابهای معتبر اهل سنت (صحاح، مسانید، سنن) یک روایت قابل استناد که صریحاً جواز سجده را بر روی فرش و لباس داشته باشد نیافته‌‌ام، بلکه عدم جواز بر اینها را یافته‌ام. (همان، ص 46.)

پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ دیدند، کسی بر روی فرش نماز می‌خواند (بر روی فرش سجده می‌کرد) فرمودند: خداوند این عمل را قبیح می‌داند و آن فرش را کنار زدند.(الهندی، ص 127 (، نیز آمده است ابوبکر؛ کسی را که بر روی پارچه‌ای نماز می‌خواند، نهی کردند. (عطائی اصفهانی، ص 51).

تاریخچه استفاده از مهر:

مهر در لغت به معنای، نشان، امضاء، اثر انگشت، ختم نمودن، وسیله‌ای فلز، سنگی، پلاستیکی و ... که برای گذاشتن اثر به کار می‌رود؛ آمده است.
مهر نماز که برگرفته از معنای لغوی آن است، و به معنای علامت و نشانه و نموداری از زمین (خاک پاک به هم چسبیده، سنگ صاف، گل پاک و خشک شده) است که به شکل‌های مکعب مربع، مستطیل، دائره، چند ضلعی و اکثراً از تربت کربلای امام حسین ـ علیه السّلام ـ ساخته می‌شود)  دهخدا، علی اکبر، لغت‌نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، جلد (مو ـ موفق) ص 189).
فرزند عمر، خلیفة دوم می‌گوید: در یک شب بارانی برای نماز صبح به مسجد رفتیم، یک نفر که در مسیرش سنگ ریزه بوده، سنگ مناسبی را برای نماز برداشت، پارچه‌ای را پهن کرده و سنگ را بر روی آن گذاشت و نماز می‌خواند، پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ ایشان را دیدند و فرمودند: چه کار قشنگ و خوبی است. (عطائی اصفهانی، ص 38 و 39.) می‌گویند این اولین سجاده و مهر در اسلام است.
حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ با خاک تسبیح درست کرده و با آن ذکر می‌گفتند، تا اینکه در سال دوم هجری در جنگ احد، عموی پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ حضرت حمزه ـ سلام الله علیه ـ شهید شدند و ملقب به سید الشهداء گردیدند، پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ برای نشان دادن عظمت این شهید، از خاک قبرشان برداشته و با خود به مدینه آوردند؛ حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ نیز از خاک قبر حضرت حمزه ـ سلام الله علیه ـ برداشته و با آن تسبیح برای ذکر و مهر برای نماز خواندن ساخت، اهل مدینه به تبعیت از ایشان مهر ساخته و با آن نماز می‌خواندند. (عرفانیان، ص 67 ـ 64. ) این سنت بین مسلمانان وجود داشت، هنگامی که به مسافرتی می‌رفتند، از خاک مدینه برای خود مهری می‌ساختند و می‌بردند تا با آن نماز بخوانند. (عطائی اصفهانی، ص 69 ـ 67.)  تا اینکه در سال 61 ق امام حسین ـ علیه السّلام ـ در کربلا به شهادت رسیدند. امام سجاد ـ علیه السّلام ـ از خاک کربلا تسبیح درست کردند و با آن ذکر می‌گفتند و مهر ساختند و با آن نماز می‌خواندند، ائمه بعد ـ علیهم السّلام ـ هم از ایشان تبعیت نمودند و شیعیان به تبعیت از ائمه خود از مهر کربلا استفاده می‌کردند که کم کم به شعار و سنت شیعیان تبدیل شد.                (عرفانیان، ص 66 ـ 46).
امام صادق(ع) دستمال زردی داشت که در آن تربت حضرت سید الشهداء(ع) بود وقت نماز که می شد همان تربت را موضع سجودش می ریخت و بر آن سجده می کرد و می فرمودند سجده بر تربت امام حسین(ع) حجابهای هفتگانه را کنار می زند و ایشان جز به تربت سید الشهداء علیه السلام سجده نمی کرد. (منتخب التواریخ ص 298،بحار الانوار ج 83 ص 153  و 334،بحار الانوار ج 82 ص 158 حدیث 25.)
مهر خاک مدینه و کربلا در بین شیعیان رایج بود، ولی کم کم آن را به خاک قبر ائمه دیگر ـ علیهم السّلام ـ سرایت دادند تا برای نماز به خاک پاک به راحتی دسترسی داشته باشند
پس در نتیجه استفاده از مهر و خاک از زمان خود پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بوده است ولی متاسفانه به علت تحریفات فراوان برخی از علمای اهل سنت این روش پیامبر هم مانند بسیاری دیگر از سنتهای او تحریف شده است و تنها شیعیان هستند که پایبند به این سنتها باقی مانده اند.

خنک کردن سنگریزه ها در دست:

 از آنجا که پیامبر گرامی (ص) اصرار بر سجده بر زمین داشت و در فصل گرما سنگریزه های مسجد نبوی بر اثر تابش خورشید گرم می شدند، یاران پیامبر سنگریزه ها را در دست خود نگاه می داشتند تا به طور موقت از تابش خورشید جلوگیری کنند تا به هنگام سجده کردن پیشانی بر آنها بگذارند. به عنوان نمونه: جابر بن عبدالله انصاری می گوید: من با پیامبر نماز ظهر را برگزار می کردم مشتی از سنگریزه ها بر میداشتم و آنها را دست به دست می کردم تا خنک شوند، سپس زیر پیشانی نهاده بر آنها سجده می کردم به خاطر پرهیز از گرمی آنها.(مسند احمد 3/327) محدث بزرگوار بیهقی از استاد خویش نقل      می کند که این حدیث گواه بر این است که بر لباسی که بر تن است نمی توان سجده کرد زیرا سجده بر چنین لباسی آسانتر از خنک کردن سنگ ریزه ها با دست به دست کردن است.(سنن بیهقی 2/105)
. انس بن مالک نیز یادآور میشود و می گوید: ما با پیامبر در سخت ترین گرما نماز می گزاردیم هر یک از ما سنگریزه هایی بدست میگرفت، آنگاه که خنک می شد به زمین می گذاشت و بر آن سجده می کرد.(همان/106)
با ملاحظه این روایات که در مرحله نخست بیان شد، نتیجه می‌گیریم که نخستین سالهای تشریع اسلامی که پیامبر (ص) در مدینه می‌زیست جز سجده بر زمین در سرما و گرما، سجده بر چیزی جایز نبود، و اگر کسی از این سنت پا فراتر می‌نهاد، عملاً با مخالفت پیامبر روبرو می‌شد و لذا یاران او چاره‎ای جز این نداشتند جز این که به خنک کردن سنگریزه‌ها بپردازند، این مرحله نخست است تا مرحله دوم را بررسی کنیم.
مرحله دوم: اجازه سجده بر حصیر و بوریا

مصلحت اسلام ایجاب می‌کرد که مسلمانان در برهه‌ای از زمان فقط بر زمین سجده کنند ولی پس از اندی پیامبر گرامی (ص) در پرتو وحی مأذون شد که بر روییدنیهای زمین مانند حصیر و بوریا نیز سجده کنند. و در این مورد روایات فراوانی وارد شده که برخی را یادآور می‌شویم: ابن عباس می‌گوید:  (مسند احمد:6/302.) «پیامبر برحصیر کوچکی که میان زمین و صورت انسان حایل می‎گردد سجده می‎کرد.» ام سلمه می‎گوید: «پیامبر بر حصیر کوچکی سجده می‌کرد.» مضمون این نوع احادیث که از سجده رسول خدا (ص) بر حصیر کوچک حکایت می‌کند از عایشه، میمونه، ام سلیم، عبدالله بن عمر 

( به مسند احمد:6/179؛6/331،335،337و2/92و98 مراجعه شود.)

امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشّریف ـ پیشوای دین اسلام است، رهبر هر دینی اولی بر همه امت، برای انجام دستورات دین می‌باشد؛ خداوند امر به سجده فرمودند؛ پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ چگونگی سجده بر خاک را بیان نمودند، جانشینان بر حق او از خاک پاک و متبرک برای سجده استفاده می‌کردند؛ امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشّریف ـ مکلف به دستورات دین از جمله نماز می‌باشد که باید بر خاک پاک سجده کنند.
برای نمونه به حدیثی از امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشّریف ـ اشاره می‌کنیم:
یکی از شیعیان در نامه‌ای از امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشّریف ـ سؤال کردند، آیا سجده بر تربت حسینی بر سایر خاک‌ها برتری دارد؟ امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشّریف ـ در پاسخ نوشتند: سجده بر تربت حسینی جایز و نسبت به سایر خاک ها برتری و رجحان دارد .3
١ . الهندی، علامه علاء الدین المتقی بن حسام الدین، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، مؤسسة الرساله، سال 1409 ق، ج 8، ص 128.
٢. احمد بن حنبل، مسند احمد، دارصادر، بی‌تا، بیروت، ج2، ص327.
٣. الحرّ العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه الی التحصیل مسائل الشریعة، بیروت، احیاء التراث العربی، الخامسة،1403 ق، ج3، ص۶٠٨
مهر در نماز از چه زمانی و توسط چه کسی استفاده شد ؟
آن حضرت بنا بر اتفاق شیعه و سنی بر خاک ، سنگ و حصیر سجده می‌کرده و هرگز بر فرش ، سجاده ، لباس و ... که الآن اهل سنت بر آن سجده می‌کنند ، سجده نمی‌کرده است و سجده بر چنین چیزها از بدعت‌هایی است که در میان اهل سنت رایج شده است .
نخستین کسی که بر تربت امام حسین علیه السلام سجده کرد ، امام زین العابدین علیه السلام بود که بعد از دفن سید الشهداء علیه السلام مقداری از خاک آن حضرت را برداشت و به مدینه برد و خود و اهل بیت رسول خدا بعد از آن بر خاک سید الشهداء سجده می‌کردند .
شیعیان نیز با تأسی به ائمه اهل بیت علیهم السلام که یکی از ثقلین هستند ، سجده بر تربت سید الشهداء را مستحب می‌دانند و بر این کار مداومت می‌کنند .

سجدۀ رسول خدا بر زمین :

شیعه و سنی اتفاق دارند که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم بر زمین سجده می‌کرده و می‌فرموده است:
أعطیت خمسا لم یعطهن أحد قبلی ... وجعلت لی الأرض مسجدا وطهورا .
صحیح البخاری ، البخاری ، ج 1 ، ص 86 .
پنچ چیز به من داده شده است که به هیچ کس قبل از من داده نشده است ... زمین برای من محل سجده و  پاک کننده قرار داده شده است .
و نیز از ابو وائل نقل شده است که می‌گفت :
رأیت النبی ( ص ) إذا سجد وضع جبهته وأنفه على الأرض .
أحکام القرآن ، الجصاص ، ج 3 ، ص 36 ، و مسند احمد ،  ج 4 ، ص 315 ، 317 .
پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله را دیدم که وقتی سجده می‌کرد ، پیشانی و بینی‌اش را بر زمین می‌نهاد .
و صحابه رسول خدا (صلی الله علیه و آله ) نیز به تبعیت از آن حضرت ، جز بر زمین بر چیز دیگری سجده نمی‌کردند :
وعن أبی عبیدة أن ابن مسعود کان لا یصلی أو لا یسجد إلا على الأرض . رواه الطبرانی فی الکبیر .
مجمع الزوائد ، الهیثمی ، ج 2 ، ص 57 .
ابن مسعود نمازنمی‌خواند وسجده نمی‌کرد؛مگر بر زمین ...طبرانی این روایت را در الکبیر نقل کرده است.
حتی نقل شده است که برخی از صحابه ؛ از جمله مسروق بن الأجدع ، چیزی شبیه مهر امروزی با خود حمل می‌کرد و در زمان مسافرت با کشتی بر آن سجده می کرد . محمد بن سعد در الطبقات الکبری می‌نویسد :
حدثنا محمد قال کان مسروق إذا خرج یخرج بلبنة یسجد علیها فی السفینة .
الطبقات الکبرى ، محمد بن سعد ، ج 6 ، ص 79 .
مسروق ، هر وقت که به مسافرتی می‌رفت ، مقداری از خاک با خود بر می‌داشت تا در کشتی بر آن سجده کند .
و روایاتی فراوانی که در کتاب‌های شیعه و سنی بسیار یافت می‌شود .
سجدۀ رسول خدا بر سنگ ( سجده حضرت ، بر مهر سنگی)
از ابن عباس نقل شده است که می‌گفت :
أن النبی صلى الله علیه وآله وسلم سجد على الحجر .
پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم بر سنگ سجده می‌کرد .

روایت فوق را حاکم نیشابوری در المستدرک ، ج 3 ، ص473 نقل و آن را تصحیح می‌کند و ذهبی نیز در تلخیص المستدرک صحت آن را تأیید می‌کند .

این هم دلیل دیگری بر این مطلب است که مهری که شیعیان استفاده می کنند از زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله رایج بوده و بدعت و اختراع شیعیان و یا صفویه و غیره نیست هر چند ممکن است افراد در شکل مهر تغییراتی دهند ولی این نامش اختراع نیست مثلا استفاده از اشیائی مانند "مهرامین" گرچه ابتکار محسوب      می شود ولی در واقع همان سنگ و مهری است که از صدر اسلام رایج بوده است.
از طرفی چون انجام سجده منحصر در سنگ و خاک نیست بر اشیاء دیگری نیز انجام میشده که در تاریخ نقل شده مانند: حصیر ، سنگ ریزه ، خاک و غیره. 
 

سجده رسول خدا بر سجاده‌ ساخته شده از حصیر (یا مهر حصیری)

 

مسلم نیشابوری در صحیح مسلم از أبی سعید خدری نقل می کند :
حَدَّثَنِی أَبُو سَعِیدٍ الْخُدْرِیُّ أَنَّهُ دَخَلَ عَلَى النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ فَرَأَیْتُهُ یُصَلِّی عَلَى حَصِیرٍ یَسْجُدُ عَلَیْهِ .
صحیح مسلم ، ج 2 ، ص 62، کتاب الصلاة ، باب الصلاة فی ثوب واحد . و 128، باب فضل صلاة الجماعة .
از ابو سیعد خدری نقل شده است که بر رسول خدا وارد شد و دید آن حضرت بر روی خمره (حصیری) نماز می خواند و بر روی همان سجده می کند .
همچنین بخاری و مسلم از ام المؤمنین میمونه نقل کرده‌اند :
کَانَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یُصَلِّی عَلَى الْخُمْرَةِ .
صحیح البخاری‌ ، ج1 ، ص 101 ، کتاب الصلاة ، باب الصلاة على الخمرة ، صحیح مسلم ،‌ ج 2 ، ص 128،  کتاب الصلاة ، باب فضل صلاة الجماعة .
از میمونه همسر رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است که فرمودند رسول خدا بر روی خمره (حصیری) سجده می فرمودند .
و نیز مسلم از عایشه نقل می‌کند :
عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ قَالَ لِی رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ نَاوِلِینِی الْخُمْرَةَ مِنْ الْمَسْجِدِ قَالَتْ فَقُلْتُ إِنِّی حَائِضٌ فَقَالَ إِنَّ حَیْضَتَکِ لَیْسَتْ فِی یَدِکِ .صحیح مسلم ، ج 1 ، ص 168.
از عائشه نقل شده است که گفت :رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم به من فرمودند به من خمرۀ (حصیر) سجده را بده . گفتم که من عذر زنانه دارم حضرت پاسخ دادند که عذر تو به دستت مربوط نمی شود.
و هیثمی در مجمع الزوائد از ابن عمر نقل می‌کند :
کان رسول الله صلى الله علیه وسلم یصلی على الخمرة ویسجد علیها. رواه أحمد والبزار والطبرانی فی الکبیر والأوسط ، ورجال أحمد رجال الصحیح .مجمع الزوائد ، ج 2 ، ص 56 .
از ابن عمر نقل شده است که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم بر روی تکه حصیری نماز می خوانده و بر همان سجده می کردند.
مراد از «خمره » همان طور که علمای شیعه و سنی گفته‌اند ، سجاده‌ای است که از حصیر درست می‌شده است ؛ چنانچه ابن سلام در غریب الحدیث می نویسد :
وقال أبو عبید : فی حدیث النبی علیه السلام أنه کان یسجد على الخمرة . قال أبو عبید : الخمرة شئ منسوج یعمل من سعف النخل ویرمل بالخیوط وهو صغیر على قدر ما یسجد علیه المصلی أو فویق ذلک ، فإن عظم حتى یکفی الرجل لجسده کله فی صلاة أو مضجع لو أکثر من ذلک فحینئذ حصیر ولیس بخمرة .
غریب الحدیث ، ابن سلام ، ج 1 ، ص 276 - 277
ابو عبید گفته است که در روایت رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم آمده است که ایشان بر روی خمره نماز می خواندند . ابو عبید گفت مقصود از خمره ، تکه ای کوچک و بافته است که از برگ خرما درست می‌شود و در بین آن نخ عبور داده می شود و کوچک است به اندازه محل سجده یا کمی بزرگتر از آن ؛ ولی اگر بزرگتر باشد که تمام بدن بر روی آن جا شود در نماز یا در هنگام خواب به آن حصیر گفته می شود نه خمره .
و زبیدی در تاج العروس می‌نویسد :
ویقال : صلى فلان على الخمرة ، وهی حصیرة صغیرة تنسج من السعف ، أی سعف النخل وترمل بالخیوط .
تاج العروس ، الزبیدی ، ج 6 ، ص 365
وقتی می گویند فلان کس بر روی خمره نماز خواند ؛ یعنی بر روی حصیر کوچکی که از برگ درخت خرما درست می شود و با خط به هم متصل می گردد.
فرمان رسول خدا (ص) بر سجده بر خاک
در بسیاری از روایات نقل شده است که رسول خدا به کسانی که از سجده بر خاک پرهیز می‌کردند ، دستور می‌داد که بر خاک سجده کنند . ما به برخی از این روایات از کتاب‌های اهل سنت اشاره می‌کنیم :
عبد الرزاق صنعنانی از خالد الجهنی نقل می‌کند :
رأى النبی (صلى الله علیه وآله وسلم ) صهیبا یسجد کأنه یتقی التراب فقال له : تربّ وجهک یا صهیب .
المصنف لعبد الرزاق الصنعانی ، ج1 ، ص391 ، ح1528 و کنز العمال ، ج7 ، ص465 .
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و اله ) شخصی به نام صهیب را دید که در هنگام سجده مراقب بود که صورتش به خاک مالیده نشود ، پیامبر به او فرمود : ای صهیب ، صورت را بر خاک بگذار .
و همچنین از ام سلمه رضی الله عنها نقل شده که فرمود :
رأى النبی (صلى الله علیه وآله وسلم ) غلاما لنا یقال له أفلح ینفخ إذا سجد ، فقال : یا أفلح تربّ .
الاصابة ، ابن حجر ، ج 1 ، ص252 و أسد الغابة ، ج1 ، ص107 و صحیح الترمذی ، ج 2 ، ص236 و  فتح البارى، ج3 ، ص68 و کنز العمال ، ج7 ص 459 ، ح19776 .
پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم  غلام مرا که افلح نام داشت ، دید که در هنگام سجده خودش را از خاک دور نگه می‌داشت . پیامبر به او فرمود : خودت را به خاک بینداز ( بر خاک سجده کن ) .

منع رسول خدا از سجده بر عمامة

عن عیاض بن عبد اللّه القرشی : رأى رسول الله صلى الله علیه وسلم رجلا یسجد على کور عمامته فأومأ بیده : ارفع عمامتک ، وأومأ إلى جبهته .
پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم مردی را دید که بر قسمتی از عمامۀ خود سجده می‌کرد ، آن حضرت با دستش اشاره کرده که عمامه‌ات را بالا بکش و بر پیشانی‌اش اشاره کرد ( بر پیشانی‌ات سجده کن) .
و از امیر المؤمنین علیه السلام نقل شده است که فرمود :
إذا کان أحدکم یصلی فلیحسر العمامة عن جبهته . (السنن الکبری ، ج2 ، ص105)
هر گاه خواستید سجده کنید ، باید عمامه را از پیشانی تان کنار بزنید .
این نشان می‌دهد که در موقع سجده هیچ مانعی نباید بین پیشانی و زمین باشد و سجده کردن بر عمامه ، فرش و غیره باطل است .

سجده بر مهر یا تربت حسینی واجب یا جایز؟

شیعیان هرگز سجده کردن بر تربت حضرت سید الشهداء یا هر تربت دیگری را واجب نمی‌دانند ؛ بلکه با تأسی و پیروی از فرامین ائمه اهل بیت علیهم السلام که عدل و قرین قرآن در حدیث ثقلین ذکر شده اند ، سجده کردن بر تربت امام حسین علیه السلام را مستحب می‌دانند . و طبق روایاتی که از آن خاندان پاک رسیده است ، سجده ، تنها بر زمین و آن‌چه که از او می‌روید صحیح است و بر چیزهای دیگر ؛ از جمله لباس ، فرش و ... جایز نیست . ما در این جا فقط به نقل یک روایت بسنده می‌کنیم :
عن هشام بن الحکم أنه قال لأبی عبد الله ( علیه السلام ) أخبرنی عما یجوز السجود علیه وعما لا یجوز ، قال : السجود لا یجوز إلا على الأرض أو على ما أنبتت الأرض إلا ما اکل أو لبس ، فقال له : جعلت فداک ما العلة فی ذلک ؟ قال : لان السجود خضوع لله عز وجل فلا ینبغی أن یکون على ما یؤکل ویلبس ، لان أبناء الدنیا عبید ما یأکلون ویلبسون ، والساجد فی سجوده فی عبادة الله عز وجل ، فلا ینبغی أن یضع جبهته فی سجوده على معبود أبناء الدنیا الذین اغتروا بغرورها ، الحدیث وسائل الشیعة (آل البیت) ، ج 5 ، ص 343 .
هشام بن حکم می‌گوید به امام صادق علیه السلام عرض کردم : سجده بر چه چیزهایی جایز و بر چه چیزهایی جایز نیست ؟ امام علیه السلام فرمودند : سجده جایز نیست ؛ مگر بر زمین و آن‌چه که از زمین می‌‌روید ؛ غیر از خوردنی‌ها و پوشدنی‌ها .هشام بن حکم می‌گوید به آن حضرت عرض کردم: فدایت شوم ، دلیل آن چیست ؟ آن حضرت فرمود : زیرا سجده برای خداوند و تواضع در برابر او است و سزاوار نیست که بر روی خوراکی وپوشاک باشد ؛ چراکه دنیا پرستان بنده آن چیزی هستند که می خورند و می آشامند ؛ اما کسی که سجده می کند در حال سجود برای خداوند بلند مرتبه است ؛ از این رو ، سزاوار نیست که در حال سجده پیشانیش را بر همان چیزی نهد که دنیا پرستان از حیله های آن فریب خورده اند .
مرحوم علامۀ امینی رضوان الله تعالی علیه در این باره می‌فرماید :
نحن نتخذ من تربة کربلاء قطعا لمعا وأقراصا نسجد علیها کما کان فقیه السلف مسروق بن الأجدع یحمل معه لبنة من تربة المدینة المنورة یسجد علیها والرجل تلمیذ الخلافة الراشدة ، فقیه المدینة ومعلم السنة بها ، وحاشاه من البدعة ... وکثیر من رجال المذهب یتخذون معهم فی أسفارهم غیر تربة کربلاء مما یصح السجود علیه کحصیر طاهر نظیف یوثق بطهارته أو خمرة مثله ویسجدون علیه فی صلواتهم . ونحن نرى أن الأخذ بهذین الأصلین القویمین ، والنظر إلى رعایة أمری الحیطة والحرمة ومراقبتهما ...
السجود على التربة الحسینیة ، الشیخ الأمینی ، ص 66 – 67 .
ما از خاک محل شهادت امام حسین (علیه السلام) قطعه‌هایی را در اندازه های متفاوت می سازیم که هنگام سجده پیشانی را بر آن می گذاریم ، همان گونه که مسروق بن اجدع فقیه اهل سنت وشاگرد مکتب خلافت قطعه ای از خاک مدینه را همراهش می برد و بر آن سجده می کرد . آیا می شود گفت : دانشمند و فقیه اهل مدینه و آموزگار سنت نبوی بدعت گذار بوده و کارش ناشایست بوده است ؟
آری بسیاری از بزرگان مذهب ( شیعه ) هنگام سفر قطعه ای حصیر یا غیر آن را که پاک وطاهر بود همراه می بردند و هنگام نماز برآن سجده می کردند ، و لذا ما بر اساس این نقل و روش محکم سجده بر خاک را الازم می دانیم .
مرحوم علامه کاشف الغطاء رضوان الله علیه نیز در این باره می‌فرماید :
ولعلّ السر فی التزام الشیعة الإمامیّة (استحبابا) بالسجود على التربة الحسینیة ، مضافاً إلى أنّها أسلم من حیث النظافة والنزاهة من السجود على سائر الأراضی وما یطرح علیها من الفرش والبواری والحصر الملوّثة والمملوءة غالباً من الغبار والمیکروبات الکامنة فیها.
مضافاً إلى کلّ ذلک لعلّه من جهة الأغراض العالیة والمقاصد السامیة منها ، أن یتذکر المصلی حین یضع جبهته على تلک التربة ، تضحیة ذلک الإمام بنفسه وأهل بیته والصفوة من أصحابه فی سبیل العقیدة والمبدأ ومقارعة الجور والفساد .
ولما کان السجود أعظم أرکان الصلاة ، وفی الحدیث «أقرب ما یکون العبد إلى ربه حال سجوده» فیناسب أن یتذکر بوضع جبهته على تلک التربة الزاکیة ، أولئک الذین جعلوا أجسامهم ضحایا للحق ، وارتفعت أرواحهم إلى الملأ الأعلى ، لیخشع ویخضع ویتلازم الوضع والرفع ، وتحتقر هذه الدنیا الزائفة ، وزخارفها الزائلة ، ولعل هذا هو المقصود من أن السجود علیها یخرق الحجب السبع کما فی الخبر ، فیکون حینئذ فی السجود سر الصعود والعروج من التراب إلى رب الأرباب .
 الأرض والتربة الحسینیة ، ص 24 .
شاید علت التزام شیعه به سجده بر روی تربت امام حسین – جدا از اینکه پاکیزه تر است واز جهت نظافت مناسب تر از سجده بر هر خاک و حصیری که غالبا پر از غبار و میکروب است – یک هدف عالی باشد وآن این است که وقتی نماز گذار پیشانیش را بر روی آن خاک می گذارد به یاد فداکاری امام حسین علیه السلام وخاندان پاکش - در راه دین وعقیده ومقابله با جور وفساد - بیفتد .
وچون سجده مهمترین رکن نماز است و در روایت نیز آمده است که نزدیکترین حالت بنده به پروردگارش ، حالت سجده است ؛ از این رو مناسب است که در هنگام سجده به سبب نهادن پیشانی بر تربت پاک ایشان به یاد کسانی افتد که بدن های خود را قربانی حق نمودند و روحشان به عالم بالا پرواز کرد ؛ تا فروتنی پیدا کرده و سجود ( پایین رفتن ظاهری) را با بالا رفتن ( معنوی) همراه کند . و این دنیای پست و زینت های نابود شونده آن را کوچک بشمارد؛ وشاید همین مقصود از سجده بر تربت است تا – همانطور که در روایت آمده است - این سجده حجاب های هفتگانه آسمان را پاره کند . پس این سجده در واقع رمز بالا رفتن و عروج است از خاک به نزد پروردگار عالمیان .

فرق بین مسجود له و مسجود علیه :

یکی از ایراد‌هایی که وهابی‌ها به شیعیان می‌گیرند ، این است که می‌گویند شما مهر پرست هستید و خیال می‌کنند و چه بسا با وجود علم قطعی به دلیل این رفتار صحیح ،برای وهن تشیع و بجهت انزوا  و بازداشتن مسلمین از شیعیان ، شیعه را متهم می کنند که نمازگذار شیعه مهری را که جلوی خود گذاشته است ، عبادت می‌کند ! . آیا شبهه ای خنده دار تر و بی مایه تر از این می توان وارد کرد که شیعه ای که در نماز خدای احد و واحد را حمد و تسبیح می کند و بر یگانگی او تعظیم و رکوع و سجده می نماید و همان آیاتی را از قرآن مجید تلاوت می کند که سایر فرق اسلامی قرائت می کنند وقتی به سجده می رسند خاک را پرستش کنند؟ آیا این منطقی است که در کل نماز خدای واحد را بپرستند و او را به یگانگی و احدیت بستایند و شهادت به وحدانیت و احدیت او بدهند اما در سجده به خدای دیگری سجده کنند؟
آیا برای تهمت به شیعه حرفی منطقی و عقلانی نمی یابند که البته هرگز نخواهند یافت چرا که شیعیان هرگز به خدایی جز خدای احد و واحد سجده نمی کنند و اهل بیت رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم را بخاطر دستور رسول اکرم و خداوند متعال گرامی داشته و دوست می دارند و اطاعت می کنند.
در جواب این مطلب باید گفت که متأسفانه وهابی‌ها فقط به دنبال این هستند که با کوچکترین بهانه مشرک بودن شیعیان را ثابت کنند ؛ با این که خود آن‌ها می‌دانند که شیعیان اگر بر مهر سجده می‌کنند ، نه به این خاطر است که مهر را عبادت کنند ؛ بلکه فقط به این خاطر است که به پاک بودن آن اطمینان دارند و و نیز یقین دارند که این تربت جزئی از زمین هستند .
اگر قرار باشد که سجده بر مهر شرک باشد ، قطعاً سجده بر فرش ، عمامه ، لباس ، سجاده و ... نیز شرک خواهد بود . اگر نعوذ بالله شیعیان مهری را که از پاک‌ترین مکان‌های روی زمین تهیه کرده‌اند ، عبادت می‌کنند ، وهابی‌ها فرش و سجاده را عبادت می‌کنند . چه فرقی است بین سجده بر مهر و سجده بر فرش ؟
فاعتبروا یا اولی الابصار

اهتمام رسول خدا بر ترتب امام حسین :

اگر امروز شیعیان تربت سید الشهداء علیه السلام را محترم می‌دانند و بر این تربت پاک سجده می‌کنند ، در واقع آن‌ها به رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم تأسی می‌کنند . رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم اهمیت فراوانی به تربت سید الشهداء می‌دادند و هر وقت این تربت را می‌دیدند اشک‌هایشان جاری می‌شد و از شهادت مظلومانۀ آن حضرت در کربلا سخن می‌گفتند . حاکم نیشابوری در المستدرک ، ج3 ، ص176_177 می‌نویسد :
عن أم الفضل بنت الحارث انها دخلت على رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فقالت یا رسول الله انی رأیت حلما منکرا اللیلة قال وما هو قالت إنه شدید قال وما هو قالت رأیت کأن قطعة من جسدک قطعت ووضعت فی حجری فقال رسول الله صلى الله علیه وآله رأیت خیرا تلد فاطمة إن شاء الله غلاما فیکون فی حجرک فولدت فاطمة الحسین فکان فی حجری کما قال رسول الله صلى الله علیه وآله فدخلت یوما إلى رسول الله صلى الله علیه وآله فوضعنه فی حجره ثم حانت منى التفاتة فإذا عینا رسول الله صلى الله علیه وآله تهریقان من الدموع قالت فقلت یا نبی الله بابی أنت وأمی مالک قال اتانی جبریل علیه الصلاة والسلام فأخبرنی ان أمتی ستقتل ابنی هذا فقلت هذا فقال نعم وأتانی بتربة من تربته حمراء .
ام الفضل دختر حارث محضر رسول الله(ص) رسید وعرض کرد: دیشب خواب بدی دیدم ، فرمود: چگونه بود ؟ گفت : خیلی بد بود ، فرمود : برایم نقل کن . عرض کرد : درخواب دیدم قطعه ای از گوشت بدنت جدا شد و بر دامن من گذاشته شد . فرمود : تو خواب خوبی دیده ای ، به امید خداوند فاطمه صاحب فرزندی می شود که تو او را بردامن و آغوشت می‌گیری .
ام الفضل می گوید : فاطمه حسین را بدنیا آورد که من او را بردامنم می گذاشتم همانگونه که پیامبر فرموده بود.  روزی محضرش رسیدم و حسین را بر زانوانش قرار دادم ، نگاهی به او نمود ، دیدم چشمانش پراز اشک است، گفتم : پدر و مادرم به فدایت چه شده است ؟ فرمود : جبرئیل نزد من آمد و به من خیر داد که افرادی از امتم این فرزندم را خواهند کشت ، سپس خاکی سرخرنگ از محل شهادت حسین به من داد .
و حتی روایات فراوانی از طریق خاصه و عامه نقل شده است که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم تربت امام حسین علیه السلام را استشمام کرده و آن را می‌بوسید :
عن عبد الله بن وهب بن زمعة قال أخبرتنی أم سلمة رضی الله عنها ان رسول الله صلى الله علیه وآله اضطجع ذات لیلة للنوم فاستیقظ وهو حائر ثم اضطجع فرقد ثم استیقظ وهو حائر دون ما رأیت به المرة الأولى ثم اضطجع فاستیقظ وفی یده تربة حمراء یقبلها فقلت ما هذه التربة یا رسول الله قال أخبرنی جبریل ( علیه الصلاة والسلام ) ان هذا یقتل بأرض العراق للحسین فقلت لجبریل أرنی تربة الأرض التی یقتل بها فهذه تربتها .
هذا حدیث صحیح على شرط الشیخین ولم یخرجاه .
المستدرک ، الحاکم النیسابوری ، ج 4 ، ص 398 .
ام السلمه گوید : در یکی از شب ها رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم ) مشغول استراحت بود ناگهان نگران و مضطرب از جایش حرکت کرد ، سپس نشست و دراز کشید که باز هم از جایش با ناراحتی حرکت کرد که از دفعه قبل شدیدتر بود ، باز هم دراز کشید در حالی که خاکی سرخرنگ در دستهایش بود و آن می بوسید ، گفتم : این خاک چیست ؟ فرمود : جبرئیل به من خبر داد که بر این خاک حسین مرا    می کشند ، از او درخواست کردم تا آن خاک را به من نشان دهد، جبرئیل این خاک را برایم آورد.

ثواب سجده بر تربت امام حسین علیه السلام

 

امام صادق علیه السلام در این باره می‌فرماید :
محمد بن علی بن الحسین قال : قال الصادق ( علیه السلام ) : السجود على طین قبر الحسین ( علیه السلام ) ینور إلى الأرضین السبعة ، ومن کانت معه سبحة من طین قبر الحسین ( علیه السلام ) کتب مسبحا وإن لم یسبح بها .
وسائل الشیعة (آل البیت) ،ج 5 ، ص 365 – 366 ومن لا یحضره الفقیه،الشیخ الصدوق ، ج 1 ، ص 268  امام صادق علیه السلام فرمودند : سجده بر خاک قبر حسین علیه السلام نورش تا آسمان هفت آسمان را نورانی می‌‌کند . هر کس تسبیحی از خاک قبر امام حسین علیه السلام به همراه داشته باشد ، تسبیح کننده به حساب می‌آید ؛ هر چند که با آن تسبیح نکند .
کان لأبی عبد الله جعفر بن محمد علیه السلام خریطة من دیباج صفراء فیها من تربة أبی عبد الله ( ع ) ، فکان إذا حضرته الصلاة صبه على سجادته وسجد علیه قال ( ع ) : إن السجود على تربة أبی عبد الله ( ع ) تخرق الحجب السبع .وسائل الشیعة (آل البیت) ، ج 5 ، ص 366 .
امام صادق علیه السلام کیسه ای داشت که در آن تربت امام حسین علیه السلام را نگه می‌داشت . هر وقت که نماز می‌خوانده آن را بر سجاده‌اش می‌ریخت و بر آن سجده می‌کرد . امام علیه السلام فرمود : سجده بر تربت امام حسین علیه السلام هفت حجاب را پاره می‌کند .
این امام صادق علیه السلام ، فرزند رسول خدا است که جز بر خاک امام حسین علیه السلام بر چیز دیگری سجده نمی‌کند . از این جا است که ارزش سجده بر تربت کربلا آشکار می‌شود . ما نیز خود را پیرو همان بزرگوران می‌دانیم .
وعن الصادق ( علیه السلام ) قال من أدار سبحة من تربة الحسین ( علیه السلام ) مرة واحدة بالاستغفار أو غیره کتب الله له سبعین مرة وأن السجود علیها یخرق الحجب السبع .
امام صادق علیه السلام فرمودند : هر کس با تسبیح خاک کربلا یک دور استغفار یا کاری دیگری بکند ، خداوند برای او هفتاد مرتبه می‌نویسد . سجده بر خاک کربلا ، حجاب هفت آسمان را پاره می‌کند .
وسائل الشیعة (آل البیت) ، ج 6 ، ص 456 .
کسی که سجده بر تربت او حجاب هفت آسمان را پاره می‌کند ، خود او چه می‌کند ؟ و چه زیبا سخنی گفته است علامۀ بزرگ ، شیخ عبد الحسین امینی رضوان الله تعالی علیه :
هذا حبنا وهذا حسیننا ، وهذا مأتمه ، وهذه کربلاؤه ، وهذه تربته ، وهی مسجدنا ، والله ربنا ، وسنتنا وسیرتنا سیرة نبینا وسنته ولله الحمد .(سیرتنا وسنتنا - الشیخ الأمینی - ص 180)
این عشق ما و این حسین ما است . این عزای او ، این کربلای او و این تربت او است . تربت او سجده‌ گاه ما ، الله پروردگار ما و سنت و روش ما ، سنت و روش پیامبر ما است . خدا را [بر این همه نعمت] سپاس می‌گوییم.

 

Ibn Abbas is quoted as saying :

أن النبی صلى الله علیه وآله وسلم سجد على الحجر .

Hazrat Muhammad PBUH was prostrate on the rocks..